Pomyślne zakończenie spotkań kooperacyjnych to ważny krok w działalności sieci TRADEIT — na łamach dwóch najbliższych biuletynów omówimy dotychczasowy wkład wniesiony przez ten projekt. Ten biuletyn stanowi część I omówienia spotkań kooperacyjnych TRADEIT oraz zawiera pierwsze pięć wniosków, jakie możemy z nich wyciągnąć.

Celem spotkań kooperacyjnych jest zebranie w jednym miejscu osób, które łączy wspólny interes. Może to być wspólny problem czy choćby chęć zaoferowania swojego rozwiązania bądź podejścia wymagającego dodatkowych testów lub badań.  W naszym przypadku głównymi zagadnieniami były technologia i innowacyjność. Spotkania miały na celu połączyć ze sobą różnego typu interesariuszy (firmy z sektora MSP, dostawców technologii, badaczy i innowatorów) z całej Europy oaz zapewnić im unikalną możliwość uzyskania wglądu w wartość i potencjał, jakie cechuje proces wspierania innowacji w nietypowych sektorach. W czasie trwania serii sześciu spotkań zdołaliśmy rozwinąć model współpracy, tworząc przykład dobrej praktyki przekazywania informacji na temat osiągnięć technologicznych oraz innowacji małym i średnim producentom tradycyjnego nabiału, mięsa i pieczywa. Poza wydarzeniami przeznaczonymi dla poszczególnych sektorów przeprowadziliśmy także szereg międzysektorowych spotkań kooperacyjnych skupiających się na tematyce zrównoważonego rozwoju, opakowań i bezpieczeństwa żywności.

Dwa kolejne biuletyny będą zawierać najważniejsze informacje na temat każdego ze spotkań kooperacyjnych zorganizowanych do końca 2015 r. Naszym celem było zebranie najważniejszych wniosków, jakie zdołaliśmy wyciągnąć w toku prowadzonych działań, i wykorzystanie ich w celu zestawienia 10 zaleceń związanych z planowaniem i realizacją skutecznych spotkań kooperacyjnych. Szczegółowe informacje można znaleźć w artykułach. Poniżej zamieszczamy natomiast zestawienie 10 wniosków, które wyciągnęliśmy z wydarzeń TRADEIT:

Wnioski — część I:

• Należy uczyć się zarówno od siebie nawzajem, jak i od ekspertów.
• Warto rozważyć korzyści płynące z połączenia spotkania z dużą międzynarodową wystawą.
• Należy zachować naturalne podejście i przekazywać odbiorcom najważniejsze informacje.
• Warto wykorzystywać posiadane sieci.
• Dużą wartość mają wycieczki i praktyczne prezentacje.

Wnioski — część II (następny biuletyn, dostępny za 2 tygodnie):

• Technologia może ułatwić planowanie.
• Należy samemu tworzyć nowe możliwości biznesowe.
• Warto zostawić trochę wolnego czasu, aby uczestnicy mogli poznać się w nieformalnych warunkach.
• Duże znaczenie ma wybór miejsca i planu wydarzenia.
• Po zakończeniu wydarzenia konieczne jest zebranie najważniejszych wniosków i podjęcie dalszych działań.

Spotkanie kooperacyjne dla branży piekarniczej było pierwszym z naszych wydarzeń tematycznych. Odbyło się w Poczdamie w Niemczech w dniach 6 i 7 listopada 2014 r.  W spotkaniu wzięli udział wiodący przedstawiciele branży, skupiając się na jej aspekcie rzemieślniczym i tradycyjnym. W czasie wydarzenia uczestniczyliśmy w prezentacjach, wystawach, warsztatach i dyskusjach umożliwiających nawiązanie kontaktów. Celem spotkania było wykorzystanie informacji pozyskanych na początku projektu TRADEIT za pomocą ankiety identyfikującej istniejące potrzeby i bariery. W czasie samego wydarzenia skupiliśmy się na problemach charakterystycznych dla sektora piekarniczego.

Poruszone tematy i najważniejsze problemy
Zadaniem projektu TRADEIT jest wyjście naprzeciw potrzebom producentów żywności oraz stowarzyszeń i sieci branżowych na poziomie regionalnym. Realizacja tego zadania polega na przekazywaniu wiedzy i dostarczaniu rozwiązań technologicznych, zdolnych rozwiązać problemy zidentyfikowane w poszczególnych sektorach.  Wiodącym partnerem TRADEIT w sektorze piekarniczym jest instytut ILU. Jego rozległa wiedza na temat sektora, a także ścisła współpraca z partnerami TRADEIT oraz małymi i średnimi piekarniami pozwoliły poruszyć następujące tematy w ramach prowadzonego projektu:

• Zmiana wizerunku piekarza
• Rozwój produktów
• Możliwości rozwoju produktów w kategorii zdrowego pieczywa
• Wzbogacanie produktów w białka
• Zarządzanie alergenami
• Produkty bezglutenowe
• Bezpieczeństwo żywności
• Wydłużony przemiał ziarna

W oparciu o te tematy opracowano program wydarzenia, który pozwolił jego uczestnikom:

• Pozyskać informacje oraz podzielić się najnowszymi przemyśleniami na temat przyszłości piekarnictwa rzemieślniczego
• Wziąć udział w 20-minutowych, skoncentrowanych spotkaniach sprzyjających nawiązaniu kontaktów
• Poznać najważniejszych graczy w dziedzinie badań i rozwoju, dostarczających usługi oraz technologie małym i średnim producentom tradycyjnego nabiału, mięsa i pieczywa
• Wyszukać rozwiązania i złożyć oferty, tj. zidentyfikować i poznać organizacje poszukujące lub oferujące rozwiązania wychodzące naprzeciw określonym problemom
• Pozyskać wiedzę ze studiów przypadku i przykładów najlepszych praktyk w dziedzinie rozwoju partnerstwa innowacyjnego
• Poznać potencjalnych partnerów i/lub dostawców technologii w czasie wstępnie zaplanowanych spotkań kooperacyjnych
• Wziąć udział w praktycznej sesji pieczenia z udziałem rzemieślników z całej Europy

Najważniejszy wniosek
To spotkanie odniosło sukces na wielu płaszczyznach. Najważniejszym wnioskiem, jaki z niego wynieśliśmy, były liczne korzyści płynące z praktycznego angażowania uczestników we wszelkie prowadzone działania.

Sesja praktyczna miała na celu zbudować silniejsze relacje pomiędzy piekarzami, pozwalając im dzielić się wskazówkami i doświadczeniem. W sesji udział wzięli rzemieślnicy z całej Europy (z Polski, Hiszpanii, Portugalii, Finlandii, Irlandii, Wielkiej Brytanii i Włoch), aby wspólnie zająć się wypiekiem od strony praktycznej.



Warsztaty zyskały popularność nie tylko wśród przedstawicieli małych i średnich firm, lecz także wśród instytutów badawczych i dostawców technologii zainteresowanych pokazem. Po zakończeniu warsztatów niektórzy z uczestników zwrócili się do organizatorów z prośbą o udostępnienie przepisów na produkty zaprezentowane w czasie sesji.

Uczestnicy spotkania zostali również oprowadzeni po terenie zakładów IGV. Celem tej wizyty było zaprezentowanie niektórych spośród technologii i innowacji wdrażanych w IGV, a także udzielenie odpowiedzi na pytania i wątpliwości, jakie uczestnicy mogli kierować do ekspertów firmy.

Konsumenci często wybierają marki oraz produkty zdolne uchwycić i odzwierciedlić ich osobiste wartości. Tradycyjnym, rzemieślniczym wyrobom spożywczym towarzyszy zazwyczaj marka zbudowana w oparciu o produkcję i pozyskiwanie surowców na skalę lokalną oraz dorozumiany nacisk na zrównoważony rozwój. W rzeczywistości jednak wiele małych firm staje w obliczu poważnych wyzwań utrudniających osiągnięcie pożądanego wpływu na środowisko.

To wydarzenie miało na celu zapewnić uczestnikom dostęp do ważnych innowacyjnych technologii oraz najnowszej wiedzy ułatwiającej zrównoważony rozwój firm. Poza prezentacjami i studiami przypadku uczestnicy otrzymali również możliwość udziału w indywidualnych demonstracjach rozwiązań technologicznych, zorganizowanych w ramach spotkania.

Anuga FoodTec to wiodące na skalę globalną targi branżowe oraz jedna z największych sił napędowych międzynarodowej branży żywności i napojów. Jak mówią sami organizatorzy:

„To jedyne targi na świecie obejmujące wszystkie aspekty produkcji żywności. Maszyny, systemy, materiały opakowaniowe, metody analizy, składniki i usługi — podczas Anuga FoodTec przedstawiciele branży prezentują swoje innowacje i wizje technologiczne związane z każdym obszarem działalności branży. W czasie wydarzenia możemy znaleźć rozwiązania przeznaczone dla wszystkich gałęzi przemysłu spożywczego, podane w wysoce skoncentrowany i ukierunkowany sposób.”

Ta cecha sprawiła, że TRADEIT postanowił połączyć jedno ze swoich spotkań kooperacyjnych z tą ważną wystawą i konferencją. Wystawcy zaprezentowali szeroki wachlarz rozwiązań wychodzących naprzeciw problemom związanym z zasobami energii, wody i żywności. Co ważne, z początkiem projektu TRADEIT przedstawiciele małych i średnich firm wymienili właśnie te problemy jako najważniejsze czynniki spowalniające ich rozwój.

Poza udziałem w szeregu wysoce skoncentrowanych prezentacji prowadzonych przez ekspertów w swoich dziedzinach przedstawiciele małych i średnich firm otrzymali również swobodny dostęp do całej wystawy i konferencji. ILU, organizator wydarzenia, przygotował serię pokazów i spotkań z wystawcami, skierowanych do uczestników spotkania kooperacyjnego. Niektóre z prezentacji skupiały się na poszczególnych sektorach, podczas gdy inne miały charakter międzysektorowy. Na przykład:

Połączenie spotkania kooperacyjnego z dużym wydarzeniem pozwoliło nam nie tylko uzyskać dostęp do niezwykle dużego grona prelegentów, lecz także zaprezentować przedstawicielom sektora MSP szeroki wachlarz technologii przydatnych firmom o każdej wielkości i każdym typie interesów.

Misją ITENE jest budowanie wiedzy naukowej i technologicznej. W tym celu firmy otrzymują dodatkową wartość poprzez badania i rozwój innowacyjnych rozwiązań w dziedzinie opakowań, transportu i logistyki. Pod tym względem wkład ITENE w projekt TRADEIT jest unikalny i wpływa w równym stopniu na wszystkie sektory. Analiza potrzeb i barier przeprowadzona z chwilą rozpoczęcia projektu pozwoliła zidentyfikować opakowania i logistykę jako dwa najważniejsze obszary ograniczające zdolność rozwoju małych firm. Wyzwania te często są ze sobą powiązane — rozwiązania z dziedziny opakowań pozwalają wydłużać okres trwałości produktów, umożliwiając tym samym korzystanie z szerszej gamy rozwiązań logistycznych, dzięki którym małe firmy mogą sprzedawać swoje produkty na większym obszarze geograficznym.

Zważywszy na ten fakt, spotkanie kooperacyjne miało na celu zapewnić producentom tradycyjnej żywności jak najwięcej szans na zaspokojenie potrzeb związanych z opakowaniami. Połączenie spotkania z targami HISPACK pozwoliło przedstawicielom firm poznać szeroki wachlarz dostępnych rozwiązań oraz uzyskać dostęp do znacznej ilości wiedzy.

Za wzór tego spotkania posłużyła formuła wydarzenia dotyczącego zrównoważonego rozwoju (omówionego jako wniosek 2), tj. jego połączenie z targami Anuga FoodTec. Tym razem celem było jednak wykorzystanie wcześniejszych doświadczeń i dostarczenie uczestnikom jeszcze większej wartości.

Zadaniem spotkania było zapewnienie producentom tradycyjnej żywności szansy na zapoznanie się z nowymi technologiami i rozwiązaniami z dziedziny opakowań. Głównym obszarem zainteresowań były najnowocześniejsze technologie, takie jak aktywne i inteligentne pakowanie, maszyny, optymalizacja procesu pakowania oraz nowe metody znakowania, pozwalające producentom wydłużyć trwałość produktów, zmniejszyć ponoszone koszty oraz zwiększyć świadomość najlepszych trendów w dziedzinie opakowań.

Swoje niezwykle zaawansowane rozwiązania technologiczne zaprezentowały liczne wiodące firmy związane z branżą opakowań. Mając jednak na uwadze skalę firm należących do sieci TRADEIT i obecnych na spotkaniu, dostawcy skupili się na dostosowaniu oferowanych rozwiązań do potrzeb małych producentów żywności.  Poniżej zamieszczamy krótkie omówienie najważniejszych obszarów poruszonych przez mówców:

	Aktywne i inteligentne pakowanie pozwala zmniejszyć ilość odpadów, wydłużyć okres trwałości produktów, znacznie ograniczyć koszty oraz w bardziej niezawodny sposób informować o stanie towaru.
	Nowatorska metoda oznaczania produktów kolorami pozwala na monitorowanie świeżości oraz spadków jakości piersi kurczaka.
	„Aktywne pakowanie” oznacza metodę pakowania żywności oddziałującą w sposób chemiczny lub biologiczny na zawartość opakowania lub przestrzeń nad produktem w celu wydłużenia okresu jego trwałości lub zwiększenia jego bezpieczeństwa.
	Firma Bosch rozpoczęła prace nad maszynami pakującymi nowej generacji, które nie wymagają stosowania zamkniętej komory, są adaptacyjne, proste, wydajne i przystosowane do pracy w łączonych branżach, co przypadnie do gustu wszystkim użytkownikom końcowym kładącym nacisk na optymalizację obszaru produkcyjnego.
	Organizacja FIAB przybliżyła uczestnikom Rozporządzenie (UE) nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, które weszło w życie 13 grudnia 2014 r.
	Unilever Sustainable Living Plan opisuje sposób, w jaki firma Unilever planuje oddzielić swój rozwój od wpływu na środowisko, zwiększając jednocześnie pozytywne oddziaływanie na społeczeństwo.
	Biznesowe projekty badawczo-rozwojowe mają wymiar praktyczny. Ich celem jest znaczące usprawnienie procesów produkcyjnych bądź poprawa jakości produktów lub usług dzięki działaniom jednej firmy lub grupy firm.

Oprócz pomocy ekspertów uczestnicy mogli liczyć na udział w dwóch interaktywnych warsztatach obejmujących również prezentacje i dyskusje. Mercedes Hortal, dyrektor ITENE, zaprezentowała zalety aktywnego i inteligentnego pakowania. Elena Cortes, reprezentująca Enterprise Europe Network (EEN) przewodziła dyskusji na temat technologii oraz sposobu, w jaki może ona spełnić potrzeby małych producentów żywności związane z pakowaniem. Po warsztatach odbyła się zorganizowana wycieczka po halach wystawowych, w czasie której uczestnicy mogli poznać poszczególne technologie wychodzące naprzeciw potrzebom producentów nabiału, mięsa i pieczywa.

Aby jeszcze bardziej utrwalić informacje zdobyte w czasie spotkania, dla każdego z sektorów przeprowadzono równoległe warsztaty, w których eksperci TRADEIT i FIAB, eksperci branżowi (z sektorów nabiału, mięsa i pieczywa) oraz eksperci ds. opakowań przeprowadzili małe, skoncentrowane dyskusje z przedstawicielami firm, aby pomóc im znaleźć rozwiązania poszczególnych problemów. W czasie warsztatów rozwinęły się niezwykle żywe dyskusje. Przedstawiciele firm rzucili wyzwanie ekspertom, pragnąć wyszukać rozwiązania, które okażą się dla nich opłacalne i wykonalne od strony technicznej, a także zapewnią im dodatkową wartość.

Najważniejszym wnioskiem, jaki wyciągnęliśmy z tego spotkania, był fakt niezwykle szybkiego i imponującego rozwoju technologii. Mimo iż małe i średnie firmy wykazały duże zainteresowanie zdobytą wiedzą, w rzeczywistości rzadko mogą pozwolić sobie na inwestowanie w najnowocześniejsze systemy i modele. Obecne technologie, które wciąż są nowością dla wielu małych i średnich firm, mogą okazać się wystarczająco innowacyjne w obliczu ich potrzeb.

Zorganizowanie udanego spotkania kooperacyjnego wymaga niezachwianej koncentracji i szczegółowej wiedzy w danej dziedzinie. Klucz do sukcesu stanowi zwykle udział specjalistów z poszczególnych dziedzin. W TRADEIT postawiliśmy sobie za cel zgromadzić grupę partnerów dysponujących licznymi kontaktami na danym rynku, które stanowiłyby doskonałe uzupełnienie specjalistycznej wiedzy na temat danego sektora.

Podczas prac nad programem poznańskiego spotkania menedżer polskiego centrum ds. mleczarstwa wykorzystał wiedzę oraz kontakty pozyskane za pomocą sieci TRADEIT, aby nadać wydarzeniu wymiar ogólnoeuropejski. Jednocześnie jego własna rozbudowana sieć zawodowo-akademicka przyczyniła się do stworzenia harmonogramu, który odzwierciedlił potrzeby producentów i najnowszą wiedzę środowiska akademickiego.

Założeniem programu TRADEIT jest współpraca międzynarodowa, dlatego proponowany harmonogram został przekazany partnerom z innych krajów oraz małym i średnim producentom nabiału, którzy już wcześniej uczestniczyli w projekcie. Takie podejście miało na celu zapewnić, że podjęte tematy spełnią oczekiwania związane z całym obszarem projektu. W efekcie udało się zebrać szerokie grono mówców i badaczy zdolnych zaoferować nowe możliwości wszystkim uczestnikom spotkania.


Uczestnicy spotkania kooperacyjnego w Poznaniu

Koncentracja stanowiła bardzo ważny aspekt wydarzenia. Konieczne było przyciągnięcie należycie dobranej grupy badaczy, dostawców technologii oraz małych i średnich firm, co sprawiło, że omawiane tematy musiały być atrakcyjne dla wszystkich uczestników. Takie podejście wymagało ostrożnego balansowania. Jednocześnie należało jednak pamiętać o odpowiednio szybkim zamknięciu planu wydarzenia — tak aby pozostawić odpowiednio dużo czasu na rozreklamowanie go wśród małych firm, których obecność była niezbędna. Potrzeby małych firm obejmują zazwyczaj technologie, których wdrożenie jest możliwe natychmiast. Czas, który mogą poświęcić na rozwój, jest zwykle mocno ograniczony, a zwrot z inwestycji musi być odpowiednio szybki — tak aby ich realizacja była uzasadniona z biznesowego punktu widzenia. Oznacza to, że prezentowane technologie muszą być już dostępne na rynku bądź bardzo bliskie wprowadzenia.

Głównym tematem poznańskiego spotkania były potrzeby branży mleczarskiej. Dla organizatora wydarzenia, firmy Food Concept, jest to bardzo ważny obszar działalności, dzięki czemu udało się zebrać mówców zdolnych omówić cztery szerokie zagadnienia:

• Trendy panujące na rynku nabiału
• Nowe technologie w tradycyjnej produkcji nabiału
• Zrównoważone przetwórstwo nabiału
• Bezpieczeństwo i wiarygodność żywności

Program spotkania zdołał przyciągnąć 93 uczestników z Polski, Irlandii, Danii, Wielkiej Brytanii, Portugalii, Niemiec i Hiszpanii. Większość z nich wzięła udział w spotkaniach w cztery oczy (odbyły się łącznie 152 takie spotkania) zorganizowanych we współpracy z innymi uczestnikami. Celem spotkań było omówienie potrzeb uczestników i zapewnienie nowych możliwości innowacyjnego rozwoju. Mimo iż wciąż nie wiemy, jak rozwinie się dalsza współpraca, już teraz możemy śmiało zakomunikować podjęcie kilku bardzo interesujących projektów.

Aby podkreślić tematykę spotkania, udział w konferencji wzięli również lokalni producenci serów, wzbudzając zainteresowanie swoimi produktami wśród wielu producentów europejskich. W ramach wydarzenia zorganizowana została również wizyta w polskim zakładzie mleczarskim. Podsumowując: spotkanie okazało się niezwykle interesujące i mamy nadzieję na dalszy rozwój kilku obiecujących przykładów współpracy.

Cluster Food +I to stowarzyszenie non-profit gromadzące firmy, centra badawcze i regionalne instytucje rządowe. Jego celem jest promowanie konkurencyjności i rozwoju branży spożywczej z obszaru doliny Ebro (Hiszpania) za pomocą szeroko zakrojonej współpracy i innowacji. Członkiem tej inicjatywy może zostać każda firma, organ lub inny podmiot pragnące rozwijać swoją działalność i wnosić własny wkład. Liczba małych i średnich firm zaangażowanych w funkcjonowanie Cluster Food +I wynosi obecnie około 300. Ich celem jest wspólne przenoszenie technologii, tworzenie sieci i rozpowszechnianie informacji w stopniu zapewniającym wysoką konkurencyjność. Zorganizowanie w ramach sieci TRADEIT spotkania kooperacyjnego dla producentów mięsa stanowiło dla Cluster Food +I doskonałą okazję do pokazania się z najlepszej strony.

Spotkanie kooperacyjne dla producentów mięsa było czwartym z sześciu spotkań zaplanowanych w ramach projektu TRADEIT. Przedstawiciele Cluster Food + I mieli możliwość wykorzystania zdobytej dotychczas wiedzy, aby zorganizować wydarzenie odpowiednie dla naszego produktu oraz zdolne zaprezentować region.

Dwa z trzech poprzednich spotkań zostały połączone z dużymi międzynarodowymi konferencjami, co okazało się być dobrym rozwiązaniem (jak podkreśliliśmy we wnioskach 2 i 3). W przypadku tego wydarzenia zdecydowano się na bardziej lokalne podejście oraz skorzystanie z pomocy partnera TRADEIT reprezentującego sektor MSP — firmy Martinez Somalo. Cieszymy się, że firma ta należy do sieci TRADEIT oraz (tym bardziej) że w ramach wydarzenia mogliśmy odwiedzić jej zakład.

Podobnie jak w przypadku wcześniejszych spotkań, tym razem również mogliśmy liczyć na szczegółowy program wypełniony po brzegi prelekcjami ekspertów i indywidualnymi spotkaniami — a to wszystko w ciągu zaledwie jednego dnia. W odpowiedzi na prośby producentów (podkreślających wagę praktycznego aspektu spotkań) program uzupełniono również o prezentacje produktów. Prelekcje ekspertów obejmowały cztery główne tematy:

• Konserwacja i trwałość produktów
• Śledzenie i zapobieganie oszustwom
• Zdrowe produkty mięsne
• Konsumenci: opracowywanie produktów i trendy żywieniowe

Drugi dzień spotkania przebiegał pod znakiem wizyty w zakładzie Martinez Somalo.

Firma prowadzi działalność mniej więcej od roku 1900 (tj. od czterech pokoleń). Jej siedziba znajduje się na terenie prowincji La Rioja. Mimo iż Martinez Somalo nieprzerwanie zajmuje się produkcją tradycyjnych wyrobów, metody ich wytwarzania ulegały na przestrzeni lat stopniowej modernizacji — dziś zakład stanowi imponujący przykład stosowania najnowocześniejszych technologii.

Martinez Somalo wytwarza szeroką gamę nowych i tradycyjnych produktów, takich jak:

• Chorizo
• Loncheados
• Lomo
• Szynka serrano: bodega, reserva, gran reserva oraz gran reserva „Family”
• Szeroka gama produktów specjalistycznych

Wizyta pozwoliła uczestnikom pozyskać głęboki wgląd w cały proces biznesowy oraz zobaczyć na własne oczy, jak skromna rodzinna firma jest w stanie osiągnąć status przedsiębiorstwa wartego miliony euro. Zachowując wierność tradycyjnej ofercie produktów, właściciele firmy zdołali wykorzystać nowe technologie, aby zwiększyć jej moce przerobowe oraz zadbać o jakość produktów i przywiązanie do tradycji.